Муносибат

Санъати тасвирӣ мӯъҷизаест, ки хаёлотро ба ҳайрат меорад ва таассуроти зиёд мебахшад. Қарори  Президенти кишвар  «Дар бораи чораҳо оид ба минбаъд баланд бардоштани самаранокии соҳаи санъати тасвирӣ ва амалӣ» аз 21 апрели соли 2020 дар самти аз ҷиҳати мазмун ва миқёс ба дараҷаи сифатан нав баланд бардоштани кор аҳамияти назаррас дорад.

Сӯҳбати мо бо раиси Академияи бадеиии Ӯзбекистон Акмал НУРИДДИНОВ ба ин мавзӯъ бахшида шуд.

- Акмал Ваҳобҷонович, аҳамият ва маънои қарори мазкур дар чист?

- Дар ҷараёни ислоҳоти васеъмиқёси маърифатӣ,  Президент Шавкат Мирзиёев татбиқ менамояд, ба баланд бардоштани маънавияти мардум, рушди санъати миллии тасвирӣ ва амалӣ дар асоси арзишҳои таърихӣ эътибори зиёд дода мешавад.

Маҳз бо ташаббуси сарвари давлатамон масъалаи омӯзиши амиқ ва таблиғу тарғиби ҳаёт ва мероси бойи фарҳангии олимону мутафаккирони барҷаста ва намояндагони соҳаи санъат, пеш аз ҳама дар байни мардум, ҷавонон ва инчунин дар ҷомеаи ҷаҳонӣ ба мартабаи сиёсати давлатӣ бардошта шуд.

Қобили зикр аст, ки қарори Президенти кишвар боз як санади муҳими таърихӣ барои арбобони эҷодӣ гардид, ки ояндаи санъати миллии тасвирӣ ва амалиро муайян кард.

Албатта, қарори марбут ба дар моҳи октябри соли равон васеъ ҷашн гирифтани 565-солагии шогирди Алишер Навоӣ, Рафаэли Шарқ, рассоми бузург ва миниатюрист Камолиддин Беҳзод, на танҳо пурра то ба халқ расондани мероси бойи эҷодии аҷдоди мо, балки инчунин абадӣ гардондани хотираи рассомони барҷаста ва устоҳои халқие, ки дар рушди соҳа, ташкили таҳсили баъдидипломӣ дар самтҳои эҷодкорӣ, тайёр кардан ва такмили ихтисоси кадрҳо, инчунин минбаъд баланд бардоштани самаранокии соҳаи санъати тасвирӣ, амалӣ ва дизайн дар кишвар саҳми бузург гузоштаанд, мусоидат хоҳад кард.

Бо қаноатмандӣ бояд қайд кард, ки ин санад оғози дигаргуниҳои васеъро дар фаъолияти Осорхонаи санъати миниатюраи шарқии ба номи Донишкадаи миллии санъат ва дизайн Камолиддин Беҳзод нишон дод. Ин қарор ба рушди минбаъдаи санъати тасвирӣ ва амалии Ӯзбекистон такони ҷиддӣ бахшида, ба Академияи бадеии Ӯзбекистон ва муассисаҳои таълимии назди он, инчунин Иттиҳодияи эҷодии рассомон, ки тақрибан 1500 рассомони санъатро муттаҳид кардааст, ояндаи дурахшонро таъмин мекунад. Дар Барномаи тадбирҳои иловагии дар қарор пешбинишуда барои баланд бардоштани самаранокии минбаъдаи соҳаи санъати тасвирӣ ва амалӣ дар ҷумҳурӣ, ки аз 3 боб ва 20 банд иборат аст, ҳама вазифаҳо пурра фаро гирифта шуда, санаи татбиқи онҳо махсус нишон дода шудааст.

Бо ташаббуси сарвари давлат аз соли таҳсили 2020/2021 таъсис дода шудани стипендияи давлатии ба номи Камолиддин Беҳзод барои донишҷӯёни муассисаҳои таҳсилоти олӣ, ки дар самти "санъати тасвирӣ, амалӣ ва дизайн"таҳсил мегиранд, ташкили озмуни эҷодиёти миниатюраҳо ва санъати халқии "Камолиддин Беҳзод издошлари", гузаронидани намоишгоҳи асарҳои  Камолиддин Беҳзод ва пайравони ӯ, намунаҳои санъати каллиграфия, асарҳои миниатюраи муосир, инчунин илмӣ ва амалӣ конфронсҳо на танҳо барои абадӣ гардондани номи Камолиддин Беҳзод, балки дастгирии эҷодиёти донишҷӯёне, ки дар мактабҳои махсуси рассомӣ таҳсил мекунанд, муайян намудани истеъдодҳои нав мусоидат мекунанд.
- Нақши Камолиддин Беҳзод дар санъати миллии тасвирӣ чӣ гуна аст?

- Камолиддин Беҳзод шахсияти барҷастаест, ки бо санъати беназири худ натанҳо дар таърихи фарҳанги халқҳои Шарқӣ, балки дар тамоми ҷаҳон нақши фаромӯшнашаванда гузошта, ба эҷодиёти рассомони ҷаҳон таъсири мусбат расондааст. Рассоми бузург ҳамчун асосгузори мактаби миниатюраҳои Ҳироти нимаи дуюми асри XV шинохта шудааст. Мавзӯҳои ҳаёт дар эҷодиёти Камолиддин Беҳзод ва таҷдиди моҳирона дар ришта аз арзиши олии маънавӣ ва аҳамияти асарҳои рассом, ки шоҳкориҳои беназири санъати ҷаҳонӣ мебошанд, шаҳодат медиҳанд.

- Дар қарор дар бораи таъсиси Маркази бозомӯзӣ  ва такмили ихтисоси омӯзгорон ва мутахассисони соҳаҳои таълими бадеӣ, Устохонаи маҳорати бадеӣ дар назди Академияи рассомон гуфта мешавад. Ин сохторҳо барои арбобони эҷодӣ то чӣ андоза муҳим мебошанд?

- Бояд гуфт, ки вақтҳои охир проблемаҳои ба худ хос дар амалисозии пурраи имконот ва потенсиали намояндагони санъати тасвирӣ, таъмини сифати баланди асарҳои рассомӣ ва санъати амалӣ, рушди робитаҳои байналмилалии эҷодӣ ва илмӣ ҷамъ омада буданд, ҳавасмандгардонии арбобони эҷодӣ, бахусус заминаи моддию техникӣ дар ҳолати ғамангез қарор дошта,  норасоиии кадрҳои баландихтисос ба назар мерасид, кор оид ба тайёр кардани кадрҳо дар соҳа ба талабот мувофиқ набуд. Ба ҷумлаи мушкилот метавон инро илова кард, ки то имрӯз дар соҳаи санъати тасвирӣ ва амалӣ, дизайн, санъатшиносӣ ва музейшиносӣ системаи бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси омӯзгорон ва мутахассисон вуҷуд надошт. Хурсандиовар аст, ки тибқи қарор дар назди Академияи бадеии Ӯзбекистон Маркази бозомӯзӣ  ва такмили ихтисоси омӯзгорон ва мутахассисони самти таълими бадеӣ, Устохонаи маҳорати бадеӣ таъсис дода мешавад. Ба ин васила, мушкилоте, ки коргарони ҷавони боистеъдоди эҷодӣ, яъне донишҷӯён пас аз хатми донишгоҳ ҳангоми идомаи фаъолияти эҷодии худ дучор меоянд, бартараф карда мешаванд. Тибқи нақша, дар саросари ҷумҳурӣ 10 ҷавони боистеъдод интихоб карда шуда, онҳо бо устохонаҳои эҷодӣ таъмин карда мешаванд.

Ғайр аз он, барои онҳо сафарҳои эҷодӣ ташкил карда мешаванд, ки ба туфайли онҳо метавонанд бо оригиналҳои асарҳои рассомони машҳури хориҷӣ, ки дар рушди санъати тасвирӣ ҳиссаи беандоза доранд, шинос шаванд.

Инчунин бояд қайд кард, ки то ба имрӯз дар санъати тасвирӣ ва амалӣ, дизайн, санъатшиносӣ, музейшиносӣ марказҳои такмили ихтисос оид ба  таълими бадеӣ ба низоми ягона дохил карда нашудаанд. Ҳоло системаи такмили ихтисос бо иштироки маҳз мутахассисони соҳа - рассомони халқӣ, устоҳо, академикҳо таъсис дода мешавад. Ин, дар навбати худ, барои баланд бардоштани сифати таълими бадеӣ замина мегузорад.

Фармон ба омӯзиши мероси рассоми бузург эътибори махсус медиҳад. То ба имрӯз корҳои осори Камолиддин Беҳзод дар осорхонаҳои ИМА, Фаронса, Олмон, Миср, Эрон ва Россия нигаҳдорӣ мешаванд. Яке аз вазифаҳои муҳим дар назди мо ин эҷоди факсимилияи асарҳои рассом ва шогирдонаш мебошад. Маълум аст, ки факсимилия нусхаи дуввуми аслӣ ҳисобида мешавад ва бо он арзиш дорад. Ин дар ҳаёти санъати миллии миллии кишвари мо дастоварди бузург хоҳад буд.

Дар қарор ба омӯзиши мероси рассомони бузург эътибори махсус дода мешавад. То ба имрӯз асарҳои Камолиддин Беҳзод дар осорхонаҳои ИМА, Фаронса, Олмон, Миср, Эрон ва Россия нигаҳдорӣ мешаванд. Яке аз вазифаҳои муҳим дар назди мо ин офаридани факсимилияи асарҳои рассомон ва шогирдонаш мебошад. Маълум аст, ки факсимилия нусхаи дуввуми аслӣ ҳисобида мешавад ва бо он арзиши якхела дорад. Ин дар ҳаёти санъати миллии тасвирии кишвари мо дастоварди бузург хоҳад буд.

Бо итминони комил гуфта метавонам, ки қарори мазкури роҳбари давлат, бешубҳа, ба рассомон ва устоҳои мо дар фатҳи қуллаҳои нави эҷодӣ  илҳом мебахшад.

- Барои суҳбати пурмазмунатон ташаккур!

Мусоҳиб, Назокат УСМОНОВА,

мухбири ӮзА.