Солҳои охир дар соҳаи гематология ва хунгузаронии мамлакатамон як қатор натиҷаҳои мусбат ба даст оварда шуданд.
Солҳои охир дар соҳаи гематология ва хунгузаронии мамлакатамон як қатор натиҷаҳои мусбат ба даст оварда шуданд.
Аз ҷумла, дар пойгоҳи Пажӯҳишгоҳи гематология ва хунгузаронӣ шуъбаи тибби молекулавӣ ва технологияҳои ҳуҷайра таъсис дода шуда, дар назди он фаъолияти маркази дар Осиёи Миёна ягонаи табобати ҳуҷайраҳои тана ба роҳ монда шуд. Дар айни замон дар марказ усулҳои баландтехнологии ташхиси лейкоз (молекулярӣ-генетикӣ, ситогенетикӣ, иммунофенотипӣ) истифода мешаванд. Мутахассисони донишкада доруҳои ивазкунандаи хун — «Сукцинасол», «Янтаропротеин», «Биогемодез», «Эритроамин»-ро офариданд. Соли 2016 дар назди донишкада бинои муосири онкогематология бо 80 кат сохта шуд. Дар натиҷа ба беморон ташхиси дақиқ гузошта шуда, самаранокии табобат меафзояд.
Бо вуҷуди ин, дар се соли охир дар ҷумҳурӣ ба 10 фоиз афзоиш ёфтани бемориҳои гематологӣ ба қайд гирифта шудааст. 62 фоизи бемороне, ки дар клиникаи донишкада табобат гирифтанд, беморони гирифтори лейкемия мебошанд, 38 фоизи онҳо беморони гирифтори онкогематологӣ ва табобаташон душвор мебошанд, бар замми ин 28 фоизи онҳоро кӯдакон ва 72 фоизашонро калонсолон ташкил медиҳанд. Ҳамаи беморони гирифтори бемориҳои гематологӣ маъюбон мебошанд. Онҳоро бояд ба гурӯҳи ҳифзи иҷтимоӣ ворид кард.
Дар аксар ҳолатҳо беморон ба клиникаи донишкада дар ҳолати вазнин бо нишондиҳандаҳои фавқулодда муроҷиат мекунанд. Калонсолон ба клиника аз он сабаб муроҷиат менамоянд, ки дар шуъбаҳои минтақавии гематология қабул дар асоси ордер сурат мегирад ва табобат пулакӣ аст, дар беморхонаҳои вилоятӣ норасоии доруҳои махсуси онкологӣ ба мушоҳида расида, ташхиси дақиқ ба роҳ монда нашудааст. Ин, дар навбати худ, дар клиникаи донишкада ба барзиёд иҷро гардидани нақша оид ба параметрҳои асосӣ оварда мерасонад.
Дар вилоятҳо ва ноҳияҳо гематологҳо намерасанд, аз ин рӯ, беморон ба клиникаҳои оилавӣ ва марказҳои тиббии бисёрсоҳа муроҷиат накарда, балки бевосита роҳи донишкадаро пеш мегиранд. Дар давраи сипаришуда 30 ҳазору 704 беморони ҷавон ва 37 ҳазору 448 нафар беморони калонсол ба клиникаҳои машваратӣ муроҷиат карданд. Ин далелҳо аз мавҷудияти як қатор мушкилот дар соҳа шаҳодат медиҳанд.
Қарори Президент «Дар бораи чораҳои рушди хидматрасонии гематологӣ ва трансфузиологӣ дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон, инчунин дастгирии минбаъдаи шахсоне, ки гирифтори бемориҳои онкогематологӣ ва душвортабобат мебошанд» аз 10 феврали соли 2020, дар фаъолияти донишкадаи гематология ҳуҷҷати барномавӣ гардид. Бо қарори мазкур 7,5 маротиба баланд бардоштани сатҳи таъминот бо реагентҳои лабораторияҳои муассисаҳои тиббӣ барои ташхиси бемориҳои гематологӣ ба назар гирифта шудааст. Лабораторияҳо дар муассисаҳои тиббии минтақавӣ инчунин, бо таҷҳизот ва реактивҳо муҷаҳҳаз карда мешаванд. Дар муассисаҳои тиббии бисёрсоҳавии минтақавӣ, шуъбаҳои гематологияи кӯдакон ва калонсолон барои 20-30 ҷойҳо таъсис дода мешаванд. Барои системаи кӯмаки аввалияи тиббию санитарӣ ва муассисаҳои минтақавӣ гематологҳо дар курсҳои кӯтоҳмуддати таълими такмили ихтисос, ординатураи клиникӣ ё магистратура тайёр карда мешаванд. Ин ба ташхиси барвақт ва табобати саривақтии беморон мусоидат мекунад.
Қарор инчунин баланд бардоштани сатҳи таъминоти муассисаҳои тиббии ҷумҳуриявӣ ва минтақавиро бо дорувориҳое, ки барои муолиҷаи лейкемия, камхунии апластикӣ, гемофилӣ, талассемия, инчунин дигар бемориҳои онкогематологӣ ва табобаташон душвор заруранд, пешбинӣ менамояд. Ҳангоми табобат таъмин намудан бо доруҳои камикунанда раванди солимгардиро кӯтоҳ карда, сатҳи зиндагиро беҳтар ва маъюбиро коҳиш хоҳад дод. Дар клиника гузаронда шудани маркази трансплантатсияи аутологии ҳуҷайраи тана дар бемороне, ки бо маризии миелома ва лимфома азият мекашанд, ба сабук гузаштани беморӣ мусоидат намуда, умри беморонро дароз мекунад.
Такмили ихтисоси мутахассисон дар соҳаи гематология ва трансфузиология дар клиникаҳои пешбари хориҷӣ, ҷалби мутахассисони баландихтисос аз хориҷа низ дар рушди ин соҳа нақши муҳим хоҳад дошт. Беҳтар гардондани пойгоҳи моддию техникии хидматҳои трансфузиология (хун), зиёд кардани ҳаҷми истеҳсоли ҷузъҳои хун ва препаратҳо, инчунин таъмини бехатарии онҳо, рушди ҳаракати озоди донорҳо дар байни аҳолӣ имкон медиҳад, ки беморон бо компонентҳои хун ва доруҳо таъмин карда шаванд.
Қарори мазкури Президент барои гематологҳои ватанӣ воқеаи хурсандибахш ва дастоварди бузурги соҳа мебошад.
Азиза МАҲМУДОВА,
муовини директори Пажӯҳишгоҳи гематология ва хунгузаронӣ, доктори илмҳои тиб.
ӮзА.