Натиҷаҳои сафари Президенти Туркия Реҷеп Таййип Эрдоғанро ба Ӯзбекистон намояндагони ҷомеаи васеи байналмилалӣ, аз ҷумла доираҳои коршиносӣ ва таҳлилӣ бо таваҷҷуҳи зиёд меомӯзанд.
Далия АЛТУНТЕПЕ, раиси Ҷамъияти дӯстии Ӯзбекистону Нидерландия:
– Рафти сафарро бо мароқи калон мушоҳида кардам. Чун анъана, он ниҳоят пурмазмун буд. Барнома, ки ҳам мулоқотҳои расмӣ ва ҳам чорабиниҳои фарҳангиро дар бар гирифт, боварӣ дорам, ки дар меҳмонон таассуроти фаромӯшнашаванда гузоштанд.
Дар бораи боздид сухан ронда, мехостам таваҷҷуҳро ба он ҷалб намоям, ки ин сафар ва умуман ҳамкориҳои Ӯзбекистону Туркия дар миёни диаспораҳои бузурги туркҳои муқими кишварҳои Аврупо, бахусус Нидерландия ва Олмон чӣ гуна баҳогузорӣ мешаванд.
Ба касе пӯшида нест, ки Президент дар миёни туркҳои муқими Аврупо маҳбубияти зиёд дорад, ки онҳо сафарҳо ва изҳороти ӯро аз наздик пайгирӣ мекунанд. Ҳамин тавр, бо итминони бузург гуфта метавонам, ки мулоқотҳои мунтазами сарони Ӯзбекистону Туркия, таҳкими робитаҳои сиёсӣ, тавсеаи ҳамкориҳои тиҷоративу иқтисодӣ барои тоҷирони на танҳо худи Туркия, балки Аврупо, ки ҳоло ба Ӯзбекистон ба сифати яке аз кишвари иқтисодиёташ ҷиҳати сармоягузорӣ, ба роҳ мондани истеҳсолоти баромадан ба бозорҳои кишварҳои ҳамсоя ва минтақаҳо нигоҳ мекунанд, ишораи мусбат аст.
Ман ҳамчун намояндаи соҳаи сайёҳӣ таъкид менамоям, ки Президент Эрдоған ба Хиваи куҳан ташриф овард, ба вай нишон доданд, ки фарҳанг, санъати ӯзбек ва мероси таърихии Ӯзбекистон то чӣ андоза ҷолиб, қадимӣ ва гуногунҷабҳа мебошанд.
Гуфтан мумкин аст, ки бо ин роҳ ҷониби Ӯзбекистон иқтидори бузурги сайёҳии худро хеле нафис ва моҳирона таблиғ мекунад, Туркия бошад, метавонад дар ин замина ҳамаҷониба ба қудратҳои сайёҳӣ, ки бешубҳа Ӯзбекистон ва Туркия ҳастанд, кумак расонад. Вақти боз кардани болҳои худ расидааст.
Алмаз АБИЛДАЕВ, сиёсатшинос, директори “Маркази ҷанбаҳои энергетикӣ»-и Қазоқистон:
— Ба шарофати ҳамкориҳои ду кишвари бародар дар Ӯзбекистон стратегияи амнияти миллии энергетикӣ мунтазам ва бомуваффақият амалӣ карда мешавад. Ифтитоҳи неругоҳи нави ҳароратӣ дар ноҳияи Қибрайи вилояти Тошканд бо иқтидори 20 мегаватт, ки дар чаҳорчӯби сафари расмӣ аз ҷониби ширкати туркии Cengiz Enerji сохта шудааст, гувоҳи ин аст.
Таваҷҷуҳи сарвари Ӯзбекистон ба татбиқи лоиҳаҳо дар соҳаи энергетика, ки имкони ба кор андохтани иқтидори мавҷудаи ҳамкориро фароҳам меорад, ба рушди иқтисодӣ ва таъминоти иҷтимоии аҳолӣ минбаъд низ хидмат хоҳад кард.
Дар Ӯзбекистон ба зарурати ҳалли вазифаҳо оид ба худтаъминкунии энергия ва амнияти энергетикӣ мафҳуми умумӣ мавҷуд аст. Бе ин арзишҳои асосӣ ҳар гуна модели рушди иҷтимоию иқтисодӣ барои рушди устувор асос надорад.
Аҳмад ТОҲИР, сиёсатшинос, директори Маркази тадқиқоти сиёсӣ ва иттилоотии «Хивар» (Миср):
– Муносибатҳои бародарӣ байни халқҳои Ӯзбекистон ва Туркия решаҳои амиқ ва таърихи бой доранд. Аз соли 2016 дар муносибатҳои дуҷонибаи Ӯзбекистону Туркия марҳилаи нав оғоз ёфт. Имрӯз ҳамкорӣ хусусияти шарикии стратегӣ дорад.
Солҳои охир пойгоҳи қонунгузории ҳамкориҳои мутақобилан судманд ба таври назаррас тавсеа ёфт, ки ин имкон дод, равобити иқтисодии Туркия ва Ӯзбекистон фаъолтар шавад.
Ба андешаи ман, ин нуқтаи асосист, зеро президентҳои Ӯзбекистон Шавкат Мирзиёев ва Реҷеп Таййип Эрдоған маҳз ба ҷузъи иқтисодии сиёсати хориҷии худ аҳамияти хоса медиҳанд. 70 баробар афзудани нишондиҳандаҳои ҳамкориҳои сармоягузории кишварҳо низ гувоҳи ин аст.
Дар марҳалаи кунунӣ шарикии стратегӣ бар асоси тамоюлҳои эътимод ва эҳтироми мутақобила дар тамоми соҳаҳо инкишоф меёбад. Ҳарду кишвар имсол 30-юмин солгарди барқарории равобити дипломатӣ ва панҷумин солгарди таъсиси равобити шарикии стратегиро ҷашн мегиранд.
Мубодилаи сафарҳои расмӣ ва робитаҳои мунтазами раҳбарони ду кишвар ба таҳкими муколамаи созандаи сиёсӣ мусоидат намуда, барои шарикии судманди амалӣ имкониятҳои васеъ фароҳам овард.
Доираҳои коршиносон итминон доранд, ки аз ҷониби раҳбарони Ӯзбекистон ва Туркия ба имзо расидани Эъломияи муштарак оиди ба сатҳи нав – шарикии ҳамаҷонибаи стратегӣ бардоштани муносибатҳои дуҷониба, инчунин як қатор ҳуҷҷатҳои нав дар соҳаҳои тиҷорат, сохтмон, энергетика, нигаҳдории тандурустӣ, адлия, мубодилаи гумрук ва дигар ҷанбаҳо имкониятҳои нав мекушоянд ва ба вусъати ҳамкории ҳаматарафаи ҳар ду мамлакат такон мебахшанд.
Абдуғанӣ МАМАДАЗИМОВ, директори Ассотсиатсияи миллии сиёсатшиносони Тоҷикистон:
– Тошканд роҳи бунёди Ӯзбекистони Навро пеш гирифта, сиёсати фаъоли хориҷии худро пайваста пеш мебарад.
Президенти Ӯзбекистон дар аввали баҳор бо боздиди расмӣ ба Покистон бо ҳадафи роҳандозии масири нави роҳи оҳан (Тирмиз-Мазори Шариф-Кобул-Пешовар) ба ҷануб ба самти бандарҳои уқёнуси Ҳинд ташриф овард. Ин лоиҳаи ояндадори инфрасохторию логистикӣ барои кишварҳои Осиёи Марказӣ, ки ба иртиботи баҳрӣ дастрасӣ надоранд, тавассути Осиёи Ҷанубӣ роҳи кӯтоҳтаринро ба баҳр боз мекунад.
Ӯзбекистон Форуми байналмилалии сармоягузории Тошкандро, ки ба туфайли пандемия аз соли 2020 мавқуф гузошта мешуд, бо муваффақият гузаронд, ки бинобар натиҷаи он шартнома, созишнома ва қарордодҳо ба маблағи беш аз 7,5 миллиард доллар ба имзо расиданд. Дар ин бузургтарин ҳамоиши сармоягузории минтақа беш аз 2000 намояндаи доираҳои соҳибкорӣ аз 56 кишвари ҷаҳон ширкат карданд, ки дар баробари ширкаткунандагони анъанавии фаъол аз Русия, Ғарб ва ниҳодҳои молии ҷаҳонӣ, арабҳо ва туркҳо низ ширкат доштанд.
Дарҳол пас аз ин форум бо ҳадафи таҳкими муваффақияти сохторҳои тиҷоратии Туркия Президенти Туркия Реҷеп Таййип Эрдоған бо даъвати ҳамтои ӯзбеки худ ба ин кишвар ташриф овард.
Дар чаҳор ин сафар маросими ба истифода додани маркази муосири гармидиҳӣ дар вилояти Тошканд ва лоиҳаи бунёди чунин неругоҳ дар вилояти Сирдарё аз ҷониби ширкати туркии “Cengiz Enerji” оғоз гардид. Президенти Ӯзбекистон Шавкат Мирзиёев зимни суханронӣ дар маросими ифтитоҳ изҳор дошт, ки танҳо дар як соли охир дар якҷоягӣ бо ширкатҳои туркӣ панҷ лоиҳаи бузурги энергетикӣ амалӣ карда шуданд, ки барои иқтисодиёти босуръат рушдёбандаи Ӯзбекистон муҳиманд.
Ба ибораи дигар, агар сафари сарвари Ӯзбекистон ба Покистон ба тавсеъаи имконоти байналмилалии роҳу логистикии ҷумҳурӣ ва минтақа нигаронида шуда бошад, пас сафари Президенти Туркия рамзи қадами муҳим дар таъмини иқтисодиёти миллии бо суръат ривоҷёбандаи мамлакат мебошад.
Раҳбарони ду кишвар дар мулоқоте, ки дар Тошканд баргузор шуд, қайд карданд, ки имсол, ки 30-юмин солгарди барқарории муносибатҳои дипломатӣ байни кишварҳо ва ҳамчунин 5-умин солгарди таъсиси муносибатҳои шарикии стратегӣ таҷлил мешавад, натиҷаҳои назаррас ба даст оварда шуд.
Дар натиҷаи ин музокирот, ки амалҳои муштараки гуногунҷанбаро дар бар гирифт, ҷонибҳо тасмим гирифтанд, ки муносибатҳои дуҷонибаро ба сатҳи нав – шарикии ҳамаҷонибаи стратегӣ бардоранд.
АИ “Дунё”.