Ёд дорам, ки чанд сол қабл роҳбари яке аз корхонаҳои Ӯзбекистону Чин ғазабашро базӯр фурӯ нишонда дар ҷаласаи ҳукумати вилоят ба ҳоким муроҷиат карда буд: «Ҷаноби ҳоким, мо корхонаро мебандем ва ба ватанамон бармегардем.
Дар ин ҷо кор кардан ғайриимкон аст. Ҳар рӯз 5 -6 маротиба барқ хомӯш мешавад. Мошинҳо кор намекунанд, пул ба бод меравад, ин чӣ бесарусомонист, ман намефаҳмам...»
Воқеан, тӯли солҳои зиёд мардум аз кори низоми истеҳсол ва таъминоти нерӯи барқ, ки мо аз собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ ба мерос гирифтаем ва дар ҳар самт пешрафти илмию техникӣ ва демографӣ боқӣ гузоштанд, азият мекашид.
Дар ин замина, дар кишвари мо ҳамчун самти афзалиятноки стратегияи иқтисодӣ ба рушди соҳаи электроэнергетика, ки яке аз омилҳои муҳими таъмини некӯаҳволии мардум мебошад, эътибори калон дода мешавад. Ин дар лоиҳаҳои навсозӣ ва сохтмони нерӯгоҳҳои барқии обӣ ва гармӣ, ки дар асоси қарорҳои дахлдори сарвари давлати мо амалӣ мегарданд, инъикос ёфтааст.
Ҳамин тавр, дар вилояти Намангон, неругоҳи барқиву гармидиҳии Тӯрақӯрғон бо арзиши лоиҳавии 1 миллиарду 200 миллион доллар ва иқтидори 900 мегават қувваи барқ ба кор дароварда шуд. Имрӯз нерӯи барқе, ки дар ин корхона истеҳсол мегардад, ба таври мунтазам ба истеъмолкунандагон расонида мешавад. Илова бар ин, оид ба лоиҳаҳои ташкили манбаъҳои муқобил, барқароршавандаи энергия корҳо пайваста идома доранд.
Қарори Президенти кишвар аз 2 майи соли 2017 «Дар бораи Барномаи тадбирҳои рушди минбаъдаи гидроэнергетика барои солҳои 2017-2021» дар ин самт марҳилаи нав оғоз кард. Он вазифаҳои таъхирнопазирро барои истифодаи оқилона ва самарабахши захираҳои обӣ, ташкили манбаъҳои барқароршавандаи энергия, иқтидорҳои истеҳсолии нав ва аз ҷиҳати экологӣ тоза, навсозии нерӯгоҳҳои мавҷудаи обӣ, идоракунии самарабахши захираҳои об бо назардошти рушди мунтазами таҷрибаи пешқадами ҷаҳонӣ ва пурра қонеъ гардонидани эҳтиёҷоти аҳолӣ ва корхонаҳо ба нерӯи барқ муайян менамояд.
Тибқи номгӯи лоиҳаҳои пешомадноки сармоягузории ҶС «Ӯзбекгидроэнерго» оид ба бунёди нерӯгоҳҳои барқии обии мавҷуда, каскади нерӯгоҳҳои барқии обии хурд, ки дар канали калони Фарғонаи ҳудуди ноҳияи Тӯрақӯрғони вилояти Намангон сохта шудааст, имрӯзҳо барои бо қувваи барқ таъмин намудани истеъмолкунандагон хидмат мекунад.
– Имрӯз, вақте ки мушкилоти захираҳои сӯзишворию энергетикӣ аҳамияти ҷаҳонӣ пайдо мекунад, муболиға нахоҳад шуд, гӯем, ки сохтмони ин иншоот аҳамияти бузурги иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва ҳатто сиёсӣ дорад, — гуфт ҳокими вилояти Намангон Х. Бозоров дар чорабинӣ бахшида ба ифтитоҳи ин нерӯгоҳи барқӣ. – Тасаввур кардан душвор аст, ки аз канали калони Фарғона, ки тақрибан як аср пеш сохта шуда буд, чӣ қадар об ҷорӣ шудааст. Тавре ки мегӯянд, мо он чизе, ки дорем, қадр намекунем. Аз ин рӯ, мо аз канал танҳо ба сифати манбаи обёрӣ ва оби нӯшокӣ истифода мебурдем. Ба гуфти Президенти кишвар, вақти он расидааст, ки аз ҳолати рукуд бароем, ки мо онро барои худ дар мисоли ин нерӯгоҳи барқии обӣ мебинем. Аз қаламрави ноҳияи Учқӯрғон 8 дарё ва канал мегузаранд, ки тавассути он мо даҳҳо лоиҳаҳоро амалӣ карда истодаем ва аз ҳисоби созмон додани манбаъҳое, ки энергияи сӯзишвориро тақозо намекунанд, некӯҳолии мардуми вилоятро баланд мебардорем.
Каскад аз ду НБО-и хурди иқтидори умумиашон 12 мВт иборат аст, ки дар қаламрави ПК 142 то ПК 184 канали калони Фарғона сохта шудааст. Сохтмон 72,89 миллион киловатт-соат нерӯи барқ истеҳсол мекунад. Ин имкон медиҳад, ки 48 ҳазор хонадони ноҳияи Учқӯрғон бо энергияи аз ҷиҳати экологӣ тоза ва барқароршаванда таъмин карда шавад.
Арзиши умумии лоиҳа, ки асосҳои техникӣ ва иқтисодии онро ҶС «Гидропроект» таҳия кардааст, 31 миллион долларро ташкил медиҳад, ки 22,3 миллион доллараш аз ҶС «Ӯзбекгидроэнерго», боқимонда аз Эксимбонки Ҷумҳурии Мардумии Чин аст.
Сохтмони силсилаи нерӯгоҳҳои барқии обии хурд, ки моҳи июни соли 2017 аз ҷониби пудратчии асосӣ – корхонаи воҳиди «To`palang hpd buildig» оғоз гирифта буд, дар муддати кӯтоҳ анҷом ёфт. Дар корҳои васлкунӣ ва истифодабарӣ корхонаҳои “Нерӯгоҳи барқии обии Андиҷон”, “Фарғона автомат ҳисоб”, “Махсус Гидро Энерго Монтаж”, “Андиҷон Гидро Энерго Монтаж”, “Эсан”, “Ӯзбекгидроэнергоқурилиш” иштирок карданд.
Бо кӯмаки 52 василаи азими махсуси техникӣ, ки ба ҷараён ҷалб карда шудаанд, 793 ҳазор метри мураббаъ корҳои заминӣ ва 57,6 ҳазор метри мураббаъ корҳои бетонӣ анҷом дода шуданд. Барои сохтани иншоот 1 ҳазору 776 тонна арматура, 20,4 тонна арматураи таркибӣ, 293 тонна конструксияҳои металлӣ истифода шуданд.
Нерӯгоҳҳои барқии обии хурд бо таҷҳизоти механикӣ ва электрӣ, ки аз ҷониби ширкатҳои ҷаҳонӣ аз қабили «Junda», «Huaxin», «TBEA», «Hanzhong», «PEARL», «Pinggao», «Sieyuan», «Arteche», «Jinguan», “Fushun” истеҳсол шудаанд, муҷаҳҳаз гардидаанд. 4 турбина, ки унсурҳои муҳими нерӯгоҳ мебошанд, аз ҷониби “Dongfang Electric Corporation” истеҳсол карда шудааст.
– Ҳоло мо дар як рӯз 140 мегават қувваи барқ тавлид мекунем ва ба истеъмолкунандагон расонда медиҳем», – мегӯяд директори корхонаи воҳиди силсилаи нерӯгоҳҳои барқии обии канали калони Фарғона А. Камолов. – Ин 50 фоизи иқтидори умумӣ аст. Аз ҳисоби таҷдиду барқарорсозии сарбанди Кӯйганёр дар Қародара, каскад то ҳол бо нисфи иқтидор кор мекунад. Пас аз таъмир, мо ба иқтидори пурра мегузарем.
А. САТТОРОВ, мухбири ӮзА.
