11 июл Ассамблеяи генералии СММ қатъномаи махсус дар бораи таҳкими робитаи мутақобилаи байни Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ, ки аз ҷониби Ӯзбекистон ташаббус шудааст, якдилона дастгирӣ кард.

Қабули қатънома татбиқи амалии ташаббуси Президент Шавкат Мирзиёев гардид, ки дар рафти конфронси байналмилалии сатҳи олӣ «Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ: ҳамбастагии минтақавӣ. Даъват ва имкониятҳо» моҳи июли соли 2021 дар Тошканд пеш гузошта буд.
Қатънома натанҳо аз ҷониби тамоми кишварҳои узви СММ якдилона ҷонибдорӣ карда шуд, балки якҷоя бо ҳаммуаллифони тақрибан 40 кишвари қитъаҳои гуногуни ҷаҳон қабул гардид, ки ин аз эътирофи баланди ҷомеаи ҷаҳонӣ аз аҳамият ва саривақтии пешниҳоди сарвари давлатамон шаҳодат медиҳад.
Инро фикру андешаҳои коршиносон ва сиёсатмадорони сершумори хориҷӣ низ тасдиқ мекунанд, ки муҳимият ва аҳамияти ин қатъномаро барои ноил шудан ба рушди устувори ду минтақа ва ҳам барои таҳкими минбаъдаи низоми иқтисодии ҷаҳон таъкид мекунанд.
Президенти Маркази байналмилалӣ оид ба андоз ва сармояҳо («ITIC») Даниэл ВИТТ (ИМА):
— Расо як сол пеш  ман ба шарафи иштирок намудан дар конфронси байналмилалии «Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ: робитаи байниминтақавӣ. Даъватҳо ва имкониятҳо» дар Тошканд, ки Президенти Ӯзбекистон кушод, муяссар шуда будам. Қатъномаи СММ хеле равшан нишон медиҳад, ки пайвастшавӣ шояд ягона роҳи расидан ба Ҳадафҳои рушди устувори СММ то соли 2030 барои бисёр одамон бошад.
Бехатарӣ ва минтақагароӣ гузаштаи сармоягузорӣ мебошад. Трансформатсияи иқтисодии Ӯзбекистон таҳти роҳбарии Президент Шавкат Мирзиёев, ки солҳои охир онро мушоҳида менамоем, яке аз беҳтарин намуна ва моделҳои таъмини амният ва шукуфоии минтақа мебошад.
Дар тӯли 25 соли охир ман шоҳиди он будам, ки чӣ гуна кишварҳо метавонанд барои ташкили ниҳодҳои иқтисодии минтақавӣ дар Африқои Ғарбӣ ва Осиёи Ҷанубу Шарқӣ якҷоя шаванд. Умедворам, ки модели ҳамкорӣ, савдо ва сармоягузорӣ метавонад дар Осиёи Ҷанубӣ ва Марказӣ такрор ёбад. Боварӣ дорем, ки мо мебинем, ки чӣ гуна ИМА, Иттиҳоди Аврупо, Ҳиндустон, Чин ва Русия барои таъмини субот ва сармоягузорӣ муттаҳид мешаванд.
Дар заминаи ташаббуси роҳбари Ӯзбекистон оид ба таҳкими робитаҳои минтақавӣ ман наметавонам ёдовар нашавам, ки маҷаллаи «Экономист» дар соли 2019 Ӯзбекистонро кишвари сол эълон карда буд. Ислоҳоти иқтисодӣ ва дигаргунсозиҳо дар соҳаи ҳифзи ҳуқуқи инсон, ки дар кишвар сурат мегиранд, намунаи он мебошад, ки барои ноил шудан ба натиҷаҳои назаррас дар ин самт чӣ кор бояд кард.
Профессори кафедраи тадқиқотҳои байналмилалӣ ва стратегии Донишгоҳи Малайя Рой Энтонӣ РОҶЕРС:
– Аз ҷониби Ассамблеяи генералии СММ қабул шудани қатъномаи махсус оид ба таҳкими робита байни Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ, ки аз ҷониби Президент Шавкат Мирзиёев ташаббус шудааст, бешубҳа далели баланд шудани нуфузи байналмилалии Ӯзбекистони Нав мебошад.
Бешубҳа ин санад тавассути тадқиқи лоиҳаҳои нави муштараки тиҷоратӣ, иқтисодӣ, нақлиёту инфрасохтор, фарҳангиву инсонпарварӣ байни давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ ба густариши ҳамкориҳои ду минтақа мусоидат хоҳад кард.
Чунин мепиндорам, ки дар шароити кунунии вазъи мураккаби геосиёсӣ ва иқтисодии ҷаҳонӣ, аз он ҷумла болоравии босуръати нархҳо ва норасоии ғизо дар саросари ҷаҳон, сиёсати прагматикии Ӯзбекистон оид ба таҳкими ҳамсоягии нек ва ҳамкорӣ байни минтақаҳо ҳатман платформаи нави ҳалли масъалаҳои ҳалталабро фароҳам меорад.
Директори иҷроияи «Маркази Ҷомеа бо ояндаи муштарак» Холид Таймур АКРАМ:
– Қабули қатъномаи пешниҳодкардаи Ӯзбекистон муҳимтарин ҳодиса дар таҳкими ҳамкориҳои минтақавӣ мебошад. Ҳуҷҷат аз тамоми кишварҳои узв даъват мекунад, ки дар мубориза бо чолишҳои умумӣ ва таҳдидҳо ба суботу амният дар Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ саъю талош кунанд.
Қабули стратегияи ҳамбастагӣ дар СММ бешубҳа раванди ҳамгироии минтақаҳои моро дастгирӣ мекунад.
Қатъномаи қабулшуда роҳро барои кишварҳои Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ ҷиҳати фароҳам овардани имкониятҳои бештар бобати офаридани платформаи ягонаи муттаҳид дар оянда боз мекунад.
Ҳамин тариқ, саъю кӯшиши беназири роҳбарияти Ӯзбекистон ба амали воқеӣ – ба роҳ мондани занҷири нақлиётӣ тавассути ҳудуди Афғонистон, кушодани ҳаби байналмилалӣ ва маркази логистикӣ дар шаҳри наздисарҳадии Тирмиз, сохтмони нақлиёти роҳи оҳани байни Ӯзбекистон ва Покистон, инчунин хати электрикии «Сурхон – Пули Қумрӣ» табдил меёбад.
Бешубҳа ба шарофати идоракунии муваффақи давлат ва сиёсати оқилона ҳамбастагии минтақавӣ имконпазир гардид.
Директори Кумитаи маъмурии Парки байналмилалии логистикии СҲШ дар Лянюнган Ли ЧЖАНЧАО:
– Таҳкими робитаҳои байниминтақавӣ ба ҳадафҳои кишварҳои Осиёи Марказӣ дар самти диверсификатсияи хатсайрҳои нақлиётӣ ва баланд бардоштани рақобатпазирии минтақа ҳамчун як маркази байналмилалии нақлиётӣ ва транзитӣ мувофиқат мекунад.
Ин ҳадафҳо аз бумбасти идомаи нақлиётии Осиёи Марказӣ, ки ба ҳамгироии амиқи минтақа ба занҷирҳои ҷаҳонии таъминот ва ба даст овардани мақоми сазовори кишварҳои Осиёи Марказӣ дар модели ташаккулёбии низоми тиҷорати байналмилалӣ монеъ мешавад, амр дода мешавад.
Қабули қатъномаи махсуси Ассамблеяи генералии СММ дар бораи таҳкими робитаи мутақобилаи Осиёи Марказӣ ва Ҷанубӣ ба таҳкими ҳамоҳангсозӣ ва амиқсозии ҳамкориҳои минтақавӣ ҷиҳати тавсеаи имконоти нақлиёту транзит, таъмини дастрасии кишварҳои Осиёи Марказӣ ба бандарҳои баҳрӣ ва бозорҳои ҷаҳонӣ мусоидат мекунад.
Мавқеи муҳими ҷуғрофии Ӯзбекистон, инчунин самараи ислоҳот имкон медиҳад, ки марказҳои нақлиётию логистикӣ таъсис дода шаванд, ки метавонанд ба рушди иқтисодии кишвар ва умуман минтақа такони нав бахшанд.
Ҳамчун яке аз бузургтарин бандарҳои Осиё мо тағйироту ислоҳоти мусбат дар соҳаи тиҷоративу иқтисодии Ӯзбекистон, бахусус дар соҳаи нақлиёт ва логистикаро бо диққат пайгирӣ мекунем. Ҳаҷми ҳамлу нақли молҳои Ӯзбекистон тавассути бандари Лянюнган тадриҷан афзоиш меёбад. Мо омодаем ҳамкориҳоро бо шарикони ӯзбекистонӣ барои афзоиши минбаъдаи ин нишондиҳанда таҳким бахшем.

АИ «Дунё».