Дар ҷамъомади умумии чоруми Сенати Олий Маҷлис Қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон «Дар бораи ворид намудани тағйироту иловаҳо ба Кодекси ҷиноӣ-мурофиавии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ба таҳкими ҳифзи ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандони дар мурофиаи ҷиноятӣ иштироккунанда нигаронида шудааст» маъқул дониста шуд.
Дар ҷамъомади умумии чоруми Сенати Олий Маҷлис Қонуни Ҷумҳурии Ӯзбекистон «Дар бораи ворид намудани тағйироту иловаҳо ба Кодекси ҷиноӣ-мурофиавии Ҷумҳурии Ӯзбекистон, ки ба таҳкими ҳифзи ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандони дар мурофиаи ҷиноятӣ иштироккунанда нигаронида шудааст» маъқул дониста шуд. Қонун ба қарибӣ аз ҷониби сарвари давлат ба имзо расид.
Мувофиқи қонуни мазкур ба Кодекси ҷиноӣ-мурофиавии Ҷумҳурии Ӯзбекистон тағйирот ворид карда шудааст.
Якум, ба ғайр аз азназаргузаронии ҷое, ки ҷиноятҳои вазнин содир шудааст, ҷустуҷӯ, таҳқиқи шаҳодат дар ҷои ҳодиса, таҷрибаи тафтишотӣ аз он хусус илова дохил карда шудааст, ки боздошт кардани ин шахс, рад кардани ҳимоятгар ва кофтукови шахсӣ ҳангоми боздошти шахс ва дигар амалҳои мурофиавии нисбати шахсе, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар мешавад, татбиқ кардашаванда бояд ҳатман ба видео сабт карда шавад.
Дар навбати худ, ба Кодекс меъёрҳои сабти ҳатмии видеоии раванди рад кардан аз гирифтани ҳимоятгар ворид карда шудааст, ки бояд аз ҷониби гумонбаршаванда, айбдоршаванда, судшаванда, инчунин адвокат, таҳқиқгар ё муфаттиш имзо карда, ё ба протоколи маҷлиси суд ворид карда мешавад. Мулоқоти ҳимоятгар дар алоҳидагӣ бо муштарӣ ба сабти видео сабт намешавад.
Дуюм, дар бораи истифодаи чораҳои маҷбуркунии мурофиавӣ нисбат ба гумонбаршаванда, айбдоршаванда ва ҷои ӯ бояд ба яке аз аъзои оилаи ӯ ва дар набудани онҳо ба хешовандон ё шахсони наздик хабардор карда шаванд. Инчунин, дар Кодекс ӯҳдадорӣ оиди дар ин бора ба ҷои кор ё таҳсил хабар додан, ба ҷои мӯҳлати дар матни қаблӣ зикршуда (на дертар аз 24 соат), иҷрои фаврии он муайян шудааст.
Ғайр аз он, агар шахси дастгиршуда, таҳти ҳабс буда, ба ҳабси хонагӣ ё муассисаи тиббӣ ҷойгиркардашуда шаҳрванди давлати дигар бошад, ӯҳдадории фавран хабардор кардани Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Ӯзбекистон муайян шудааст.
Сеюм, талаботи ҳатмӣ оид ба боздошти шахс то кушодани парвандаи ҷиноӣ, ки дар содир кардани ҷиноят гумонбар дониста шудааст, сабти видеои амалҳои мурофиавии зидди ӯ мустаҳкам карда шудааст.
Ҳамзамон, бо назардошти ҳолатҳои гуногун, ки имкони истифодаи воситаҳои сабти видеоро намедиҳанд (боздошти шахс дар ҷои ҷиноят, боздошти шахси дар ҷустуҷӯ қарордошта ва ғайра), дар моддаи 224-уми Кодекси мурофиавии ҷиноятӣ дар қоида дар бораи ҳатмӣ будани сабти видеоии дастгир намудан истисно пешбинӣ шудааст.
Аз ҷумла, муқаррар карда шудааст, ки дар ҳолатҳои фаврӣ будани ҳабс, муоинаи шахсӣ ва ҳабс ба иҷрои онҳо бидуни сабти видео иҷозат дода мешавад. Аммо, бо назардошти он ки дар амал боздошт дар бинои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ пешакӣ ба нақша гирифта шудааст, қайд карда мешавад, ки истисноҳои зикршуда нисбати ҳолатҳои нигоҳ доштан дар бинои мақомоти ҳифзи ҳуқуқ татбиқ намегарданд.
Мавриди тазаккур аст, ки қоидае қатъӣ пешбинӣ мешавад, ки дар он ҳолати бидуни сабти видео боздошт шудани шахс, корманди мақомоти давлатӣ ба таври ҳатмӣ ҳуқуқҳояшро ба шахси боздоштшуда тавассути сабти видео пас аз он ки вай ба идораи полис бурда мешавад, фаҳмонад.
Дар ҷамъбаст, бояд қайд кард, ки татбиқи Қонун ба таҳкими минбаъдаи ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои ҷабрдидагон, шоҳидон ва дигар иштирокчиёни мурофиаи ҷиноятӣ хизмат мекунад.
Шуҳрат ЧУЛИЕВ,
муовини раиси Кумитаи Сенати Олий Маҷлис
оид ба масъалаҳои суду ҳуқуқ ва мубориза бар зидди коррупсия.
ӮзА.
